مقررات لوله کشی فاضلاب ساختمان

مقررات لوله کشی فاضلاب ساختمان از آن جهت حایز اهمیت است که از لحاظ فنی و کارایی مناسب نیاز ضروری ساختمان محسوب میشود. به طور عمده میتوان گفت که در اغلب نقاط ساختمان که هر جا لوله آبی وجود دارد حتما یک لوله فاضلاب برای هدایت پساب آن وجود دارد. به اضافه اینکه در برخی نقاط مانند پشت بام ممکن است لوله آب وجود نداشته باشد اما کفشور و لوله فاضلاب برای هدایت آب برف و باران نیاز داشته باشد. از انجا که انتقال فاضلاب به چاه فاضلاب یا انشعاب لوله فاضلاب شهری بدون  فشار و با استفاده از جاذبه زمین انجام میشود. بایستی نحوه قرار گرفتن لوله و اتصالات طبق اصول استاندارد انجام شود. البته در برخی ساختمان های بزرگ و بلند مرتبه مانند برج های مسکونی و تجاری لوله کشی فاضلاب بایستی به چاه مرکزی, منهول و سپتیک منتقل شده و سپس با استفاده از روش های خاصی به بیرون هدایت شوند.

برای آشنایی با انواع لوله و اتصالات فاضلاب بر روی لینک آن کلیک کنید.

لوله کشی اب باران و ناودانی در کنار ونت و لوله کشی هواکش نیز جزو لوله کشی فاضلاب محسوب شده و با هم اجرا میشوند. از این رو مقررات لوله کشی فاضلاب ساختمان همراه با این ملاحظات میباشد. اجرای دقیق لوله کشی فاضلاب از فنی ترین بخش خدمات لوله کشی ساختمان محسوب میشود.

طراحی طبق مقررات لوله کشی فاضلاب ساختمان

محاسبه تعداد رایزر فاضلاب و محل نصب رایزر و قطر لوله مربوط در طراحی فاضلاب کشی در اولویت قرار دارد. در کنار رایزرهای فاضلاب وجود ونت و جمع آوری آب باران نیز میتواند تعداد رایزرهای ساختمان را افزایش دهد.

به طور معمول بسته به مساحت آپارتمانها, تعداد واحد و سرویس بهداشتی در هر طبقه و چیدمان سرویس های بهداشتی و آشپزخانه حداقل بین 2 تا 5 رایزر برای ساختمانهایی تا 20 واحد 100 متری پیش طراحی و اجرا میشود. در صورت نزدیک بودن سرویس های بهداشتی به یکدیگر یا کاهش متراژ و تعداد واحد و توالت تعداد رایزرهای با احتساب لوله های ونت در حدود 4 عدد تعیین میگردد. افزایش تعداد رایزر میتواند منجر به کاهش سایز لوله های رایزر فاضلاب شود.

سایز لوله های رایزر عمودی معمولا در لوله های منتهی به توالت ایرانی و فرنگی نمره 10 تا 12, در لوله های حمام بین 6 تا 8 و در لوله های آشپزخانه بین 6 تا 8 میباشد. البته ممکن است در صورت یکی بودن لوله کشی فاضلاب حمام و آشپزخانه سایز لوله تا 10 نیز افزایش میابد.

پس از انتخاب قطر و محل قرارگیری لوله های اصلی, انتخاب مسیر کوتاه حتی به صورت کج و تعیین محل دقیق خروجی های مختلف از قبیل کفشوی , محل نصب توالت ایرانی و فرنگی, روشویی در سرویس های بهداشتی, سینک آشپزخانه ماشین لباسشویی و ظرفشویی در آشپزخانه, کفشوی اماکنی مانند تراس, بالکن, پشت بام, پارکینگ و حیات از اصول طراحی لوله کشی فاضلاب محسوب میشود.

اصول لوله کشی فاضلاب ساختمان

پس از طراحی لوله کشی فاضلاب نوبت به اجرای لوله کشی  با توجه به دکوراسیون داخلی آپارتمان و نقاط مختلف ساختمان برای یک اجرای خوب, نیاز به متریال و اجرای اصولی لوله کشی فاضلاب است. اجرای مقررات لوله کشی فاضلاب اجتناب ناپذیر بوده و اعمال سیلقه های مغایر با اصول لوله کشی فاضلاب میتواند صدمات جبران ناپذیری به لوله کشی و حتی کلیت ساختمان برساند. در ادامه به اصلی ترین مقررات نصب لوله اتصالات فاضلاب میپردازیم.

شیب بندی فاضلاب

مهمترین بخش مقررات لوله کشی فاضلاب, شیب بندی محسوب میشود و لوله کشی فاضلاب ساختمان بدون شیب بندی عملیاتی نمیشود.

شیب بندی استاندارد در لوله کشی فاضلاب لوله های افقی حدود یک تا چهار درصد میباشد, شیب کمتر از یک درصد باعث سکون و کندی حرکت فاضلاب و در نتیجه سخت شدن حرکت و در نتیجه ته نشین شدن مواد جامد در کف لوله میشود.

شیب بندی زیاد هم باعث میشود که سرعت خروج آب به اندازه ای شود که مواد جامد از قسمت مایع جدا شده و در کف لوله افقی جا بماند.

ضمن اینکه شیب بندی با درصد بالا موجب بالا آمدن کف ساختمان شده و از این بابت محدودیت های وجود دارد.

انتخاب محل رایزر

محل عبور لوله رایزر بایستی کم فاصله ترین قسمت به توالت ایرانی یا فرنگی باشد. در اکثر موارد رایزر اصلی در داکت مجاور دیوار سرویس توالت یا حمام در نظر گرفته میشود تا لوله افقی توالت کمترین طول را داشته باشد.

فاکتور مهمی که در تعیین محل رایزر موثر است, نوع دفع فاضلاب, اعم از وجود چاه جذبی, منهول یا محل اتصال به فاضلاب شهری است که بایستی در هنگام طراحی لوله کشی فاضلاب ملاحظه شود.

این موضوع موجب شده که محل نصب رایزر اصلی تعیین کننده چیدمان داخلی آپارتمان باشد. از همین رو در اکثر آپارتمانهای تک سرویس شاهد مجاورت سرویس توالت و حمام هستیم. در واحدهایی که دارای 2 یا چند سرویس بهداشتی هستند نیز دو راه پیش رو داریم. روش اول انتخاب رایزر جداگانه برای هریک از سرویس ها که روش اصولی تر و بهتری است.

در صورتیکه سرویس های بهداشتی فاصله زیادی با هم ندارند, با کمی ارفاق شاید بتوان با یک لوله افقی در حد یکی دو متری , لوله فاضلاب هر دو سرویس بهداشتی را به یک رایزر متصل کرد.

انتخاب مسیر لوله کشی فاضلاب

انتخاب مسیر کوتاه و استاندارد نیاز به تجربه و مهارت زیادی داشته و معمولا بهترین مسیر برای وصل کردن لوله های مختلف و هدایت به سمت رایزر اصلی, کوتاه ترین و کم پیچ و خم ترین است. بنابراین لوله کشی فاضلاب با طول و تعداد کمتر اتصالات بهینه ترین راهکار محسوب میشود. ضمن اینکه که اینکار بایستی با ملاحظه شیب و محل قرارگرفتن رایزر اصلی انجام شود.

انتخاب صحیح اتصالات فاضلاب کشی ساختمان

در لوله کشی فاضلاب معمولا استفاده از اتصالات 45 درجه مانند زانو و سراهی 45 درجه در اولویت قرار دارد, چرا که از لحاظ فنی عبور فاضلاب از اتصالات 45 درجه نسبت با انواع 87 درجه سهولت بیشتری داشته و میزان رسوب زدایی کمتری دارد. نصب کفشوی در نقاطی که هیچ سیفون یا شترگلویی نداشته نیز از بایستی لحاظ شود. به کار گیری زانو و اتصالات 90 درجه ممکن است به تدریج میزان تولید رسوب را افزایش دهد.

توالت ایرانی, کفشور توالت فرنگی, حمام, تراس, بالکن, پارکینگ و پشت بام از نقاطی هستند که نیاز به کفشوی متناسب با سایز لوله کشی دارند.

نصب دریچه بازدید یه دریچه سیخزن در رایزر عمودی فاضلاب در طبقات پایین تر همکف و زیرزمین نیز از اصول لوله کشی فاضلاب ساختمان است. کارکرد این دریچه برای امکان استفاده از دستگاه های لوله بازکنی و فنر زنی است.

سایز لوله فاضلاب ساختمان

لوله های درون آپارتمان برای فاضلاب توالت سایز 100, حمام نمره 75 , آشپزخانه 75 تعیین و  اجرا میشود. به طور کلی لوله های فاضلاب تا 3 انشعاب افزایش سایز نداشته و بسته به نوع انشعابات ممکن است با افزایش تعداد انشعاب های لوله کشی فاضلاب یک افزایش سایز داشته باشند. لوله ونت سایز 10 و لوله آب باران هم سایز 90 بسته به مساحت پشت بام تعبیه میشود.

بعضا دیده شده است که سایز لوله فاضلاب برای نصب سیفون ظرفشویی و روشویی کمتر از قطر 63 است که این کار خلاف مقررات لوله کشی فاضلاب ساختمان است.

انتخاب نوع لوله و اتصالات

4 مدل لوله برای اجرای لوله کشی فاضلاب وجود دارد. لوله اتصالات پلیکا یا PVC , پوش فیت, پلی اتیلن فاضلابی و چدن از متریالی هستند که البته لوله کشی چدنی در حال حاضر منسوخ شده است. لوله پلیکا و پوش فیت رایج ترین لوله اتصالات مورد استفاده هستند که البته به دلایل فنی لوله کشی پوش فیت تا حدی کیفیت بهتری نسبت به پلیکا دارد. هرچند که با توجه به قیمت گران آن نصبت به قیمت لوله پلیکا که ارزان تر است, بسیاری ترجیح میدهند که از لوله کشی پلیکا استفاده کنند.

بست کاری لوله فاضلاب

مهار لوله های فاضلاب توسط ساپورت بندی و بست کاری انجام میشود. به دلیل فشار ناگهانی که هنگام سقوط فاضلاب از طبقات بالا به سمت پایین وارد میشود, لوله های اصلی به خصوص رایزر و  لوله های زیرسقفی جمع آوری اصلی در طبقات همکف بایستی با استفاده بست و آهن کشی ویژه به بدنه و سقف ساختمان متصل شوند.

تعداد و فاصله بست کاری بسته به اصلی بودن و سایز لوله داشته و این بستکاری موجب میشود که سیستم فاضلاب در نشست ها و تکانه های ساختمان استحکام کافی را داشته باشند.

در هنگام عقد قرار داد و مطالعه نرخ اتحادیه لوله کشی ساختمان بهتر است قیمت را با توجه به مقررات لوله کشی ساختمان توافق کنید.